سدها از مهمترین سازههای عمرانی هستند که وظیفه ذخیرهسازی و کنترل آب را بر عهده دارند. پایداری و آببندی مناسب این سازهها اهمیت زیادی دارد، زیرا وجود ترک در بدنه یا پی سد میتواند موجب نشت آب، کاهش بهرهوری و حتی خطر تخریب شود. یکی از روشهای مؤثر برای کنترل و ترمیم ترکها، استفاده از دوغاب تزریق سیمانی (Cement Grouting) است.
دلایل ایجاد ترک در سدها
ترک در سدها ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود، از جمله:
تنشهای حرارتی در زمان بتنریزی یا تغییرات فصلی دما
نشست ناهمگون پی سد
خشک شدن سریع بتن در مراحل ساخت
واکنشهای شیمیایی در داخل بتن مانند واکنش قلیایی-سیلیسی
بارگذاریهای دینامیکی ناشی از زلزله یا فشار آب
مفهوم دوغاب تزریق سیمانی
دوغاب تزریق ترکیبی از سیمان، آب و گاهی افزودنیهای خاص است که برای پر کردن ترکها، حفرات و درزهای موجود در بتن یا سنگ به کار میرود. هدف از تزریق، افزایش مقاومت، کاهش نفوذپذیری و بهبود یکپارچگی سازه است.
روش اجرای تزریق
- شناسایی ترکها و درزها از طریق بررسیهای میدانی یا آزمایشهای غیرمخرب
- حفاری و نصب پکر (packer) در محل ترکها
- آمادهسازی دوغاب با نسبت مناسب آب به سیمان و افزودنیها
- تزریق دوغاب تحت فشار کنترلشده تا زمانی که از درزها یا خروجیها ظاهر شود
- تمیزکاری و آببندی نهایی سطح پس از گیرش دوغاب
مزایای استفاده از دوغاب تزریق سیمانی در سدها
-کاهش نشت و نفوذ آب از بدنه یا پی سد
– افزایش دوام و عمر مفید سازه
-بهبود مقاومت مکانیکی بتن ترکخورده
-جلوگیری از گسترش بیشتر ترکها
-روشی اقتصادی و قابل اجرا در شرایط مختلف
نقش افزودنیها در بهبود عملکرد دوغاب
برای افزایش کیفیت تزریق، میتوان از افزودنیهای خاصی استفاده کرد:
روانکنندهها و فوقروانکنندهها برای بهبود جریانپذیری دوغاب
مواد منبسطشوندهبرای جلوگیری از جمعشدگی پس از تزریق
سیلیکافوم و میکروسیلیسبرای کاهش نفوذپذیری و افزایش چسبندگی
مواد ضدشستهشدن (anti-washout) در تزریق زیر آب
دوغاب تزریق سیمانی یکی از مؤثرترین و اقتصادیترین روشها برای کنترل و ترمیم ترک در سدهاست. این روش با بهبود یکپارچگی و آببندی، از نشت آب و تخریب تدریجی سازه جلوگیری میکند و نقش مهمی در افزایش ایمنی و طول عمر سد ایفا میکند.