واتراستاپ Waterstop یکی از مهمترین مصالح آببندی در سازههای بتنی است که برای جلوگیری از نفوذ آب در درزهای انبساطی، اجرایی، ساخت و سازههای در معرض فشار هیدرواستاتیک استفاده میشود. اجرای صحیح واتراستاپ نقش تعیینکنندهای در دوام سازههایی مانند مخازن بتنی، سدها، تونلها، استخرها، کانالها، و فونداسیونها دارد. هرگونه خطا در نصب آن میتواند موجب نشت آب و کاهش عمر سازه شود.

انواع واتراستاپ از نظر جنس
- واتراستاپ PVC
رایجترین نوع؛ انعطافپذیری مناسب، دوام خوب و مقاومت در برابر مواد شیمیایی ضعیف.
- واتراستاپ لاستیکی
مقاومتر نسبت به PVC؛ مناسب سازههایی با فشار آب بالا و شرایط سخت.
- واتراستاپ بنتونیتی
در تماس با آب متورم میشود؛ مناسب درزهای سرد اما مناسب درزهای انبساطی نیست.
مراحل اجرای واتراستاپ PVC:
۱. آمادهسازی محل نصب
* محل قرارگیری درز مورد نظر باید کاملاً مشخص و تمیز باشد.
* آرماتورها در ناحیه نصب واتراستاپ باید طوری آرایش داده شوند که فضای کافی برای تثبیت آن وجود داشته باشد.
* از ایجاد زوائد آهنی یا خمهای غیرضروری در آرماتور اجتناب شود.
۲. ثابت کردن واتراستاپ پیش از بتنریزی
واتراستاپ باید دقیقاً در وسط ضخامت دیوار یا بتن نصب شود تا فشار هیدرواستاتیک به صورت یکنواخت از دو طرف به آن وارد شود.
روشهای تثبیت:
الف) استفاده از گیره مخصوص واتراستاپ
* بهترین روش استاندارد
* واتراستاپ به آرماتورها گیره میشود تا در حین بتنریزی جابهجا نشود.
ب) بستن واتراستاپ با سیم نجاری
رایج و اقتصادی
باید دقت شود که سیم باعث پارگی یا آسیب به واتراستاپ نشود.
ج) استفاده از قالب و مهار در داخل آن
* در ساخت دیوارها و اسلبها که واتراستاپ در وسط قالب قرار میگیرد.
* نیمهای از واتراستاپ بیرون قالب میماند تا برای مرحله دوم بتنریزی استفاده شود.
۳. نکات مهم هنگام بتنریزی مرحله اول
* ویبرهزدن باید با احتیاط انجام شود تا واتراستاپ جابهجا نشود.
* از جمع شدن حباب هوا در اطراف واتراستاپ جلوگیری شود.
* بتن باید کاملاً اطراف لبههای واتراستاپ را پوشش دهد و حفرهای باقی نماند.
۴. آمادهسازی برای بتنریزی مرحله دوم
پس از گیرش بتن اول:
* نیمه بیرونی واتراستاپ آزاد میماند.
* باید تمیز شده و از هرگونه بتن خشک یا گل و مصالح زاید پاک شود.
* اگر قسمت بیرونی دچار پیچخوردگی است باید صاف شود.
۵. اجرای بتنریزی مرحله دوم
*واتراستاپ مطابق طراحی در وسط ضخامت بتن قرار گرفته است، حال بتن مرحله دوم اطراف نیمه بیرونی ریخته میشود.
* مجدداً مانند مرحله اول، ویبره باید با دقت انجام شود تا اتصال بتن و واتراستاپ کامل و بدون حفره باشد.
نکات کلیدی در اجرای صحیح واتراستاپ:
✔ واتراستاپ نباید بریده یا سوراخ شود.
✔ در گوشهها باید از جوش حرارتی PVC استفاده شود.
✔ برای اتصال دو قطعه واتراستاپ PVC از دستگاه جوش مخصوص استفاده کنید.
✔ واتراستاپ باید نسبت به مسیر جریان آب عمود باشد.
✔ فشار آب و نوع درز (انبساطی / اجرایی) باید در انتخاب نوع واتراستاپ لحاظ شود.
✔ درزهای انبساطی فقط با واتراستاپ میانی یا حفرهدار اجرا میشوند.
خطاهای رایج در اجرای واتراستاپ:
* نصب نزدیک به یک سطح بتن (به جای مرکز)
* جابهجایی هنگام بتنریزی به علت مهار نامناسب
* ویبره بیش از حد و تغییر محل واتراستاپ
* عدم جوش صحیح در محل اتصال قطعات
* استفاده از واتراستاپ هیدروفیلیک در درزهای انبساطی (اشتباه رایج)
اجرای واتراستاپ یکی از حساسترین مراحل آببندی سازههای بتنی است. رعایت اصول نصب، استفاده از ابزار مناسب، مهار صحیح و دقت در مراحل بتنریزی، کیفیت آببندی و عمر مفید سازه را بهطور چشمگیری افزایش میدهد. هرگونه خطا در این بخش ممکن است هزینههای سنگین تعمیر و نشتی آب را در آینده به همراه داشته باشد.
